Trong kinh doanh, chúng ta không thể không biết đến hành vi tiêu cực mang tên trốn thuế để vụ lợi cho bản thân hay các chuyên gia phân tích tài chính còn gọi là hiện tượng xói mòn cơ số thuế. Tuy nhiên, xói mòn cơ số thuế là gì thì không phải ai cũng nắm rõ mà chỉ biết đơn giản rằng vấn nạn này đã và đang tồn tại, ăn mòn vào tâm thức của nhiều người, gây ảnh hưởng xấu đến môi trường cạnh tranh trong kinh doanh cũng như tạo ra những ảnh hưởng nhất định tới nền kinh tế Việt Nam nói riêng cũng như bức tranh nền kinh tế toàn thế giới nói chung. Bài viết ngày hôm nay sẽ chỉ ra cho bạn thấy biểu hiện, nguyên nhân cũng như hậu quả nghiêm trọng của vấn đề xói mòn cơ số thuế.
Mục Lục
Hiểu sao cho đúng về câu hỏi: Xói mòn cơ số thuế là gì?
Xói mòn cơ số thuế là một tên gọi mang tính thuật ngữ hơn là gọi trốn thuế. Tuy nhiên, bản chất của hai vấn đề này là như nhau. Vậy xói mòn cơ số thuế là gì? Xói mòn cơ số thuế ở đây được hiểu là hành vi trốn thuế của những người có nghĩa vụ phải nộp thuế cho Nhà nước. Các chuyên gia phân tích tài chính chỉ ra rằng, vấn đề xói mòn cơ số thuế thường đi liền với vấn đề chuyển dịch lợi nhuận của các công ty đa quốc gia. Biểu hiện của tình trạng này thể hiện thông qua việc các doanh nghiệp, tập đoàn đa quốc gia lợi dụng hành vi này để chuyển tiền, nguồn lợi nhuận doanh nghiệp thu được sang quốc gia có mức thuế thấp hơn, thậm chí là có những ưu đãi tích cực từ các nước đang phát triển nhằm gia tăng nguồn lợi mà không bị quốc gia đó đánh thuế quá nhiều.
Thực trạng đáng lo ngại về vấn đề xói mòn cơ số thuế trong bức tranh tổng thể nền kinh tế thị trường hiện nay
Theo tổng hợp từ nhiều nguồn tin, chuyên trang kinh tế doanh nghiệp lớn, có thể nhận ra những vấn đề đáng báo động trong việc trốn thuế, lách luật của một số doanh nghiệp, quốc gia hiện nay:
- Các tập đoàn đa quốc gia thường diễn ra các giao dịch nội bộ, dẫn đến việc khó kiểm soát chất lượng cũng như các giao dịch doanh nghiệp diễn ra trong 1 năm. Tình trạng này chiếm khoảng hơn 30% tổng giá trị thương mại toàn cầu. Sự khó kiểm soát trong các giao dịch nội bộ dẫn đến việc doanh nghiệp có thể trốn thuế, khai man nguồn lợi một cách dễ dàng
- Đối với một số nước, đặc biệt là các nước phát triển các doanh nghiệp thường chịu thuế rất nặng từ các chính sách hà khắc của Nhà nước. Để tìm ra lời giải cho bài toán đánh thuế nặng nề, các doanh nghiệp, tổ chức buộc phải tìm ra những biện pháp lách luật tưởng chừng như vô lí mà rất hợp lí nhằm đảm bảo sự duy trì liên tục cho doanh nghiệp cũng như nguồn thu lợi nhuận hàng năm.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng xói mòn cơ số thuế nghiêm trọng hiện nay
- Nguồn vốn mỏng: Hiện nay, các công ty có nguồn vốn mỏng thường phải chịu thuế khấu trừ rất lớn. Để cứu cánh cho doanh nghiệp, các doanh nghiệp nước ngoài đã hình thành nên những khoản vay nội bộ giữa công ty mẹ và các công ty con với mức lãi ngất ngưởng nhưng thực tế thì ngược lại. Sau đó công ty mẹ sẽ cung cấp nguồn nguyên liệu kinh doanh cho các công ty con, đồng thời công ty con báo cáo tình trạng thiếu vốn. Nguồn lợi thu được sẽ chuyển sang các công ty nước ngoài. Đây là một mô hình biến chứng của đa cấp đang hoạt động tại Việt Nam hiện nay.
- Vấn đề quản lí thương mại điện tử: Thuê nhân công đứng tên doanh nghiệp là người bản địa đồng thời họ trực tiếp thu nguồn lợi thông qua các phần mềm thương mại điện tử. Hành động thu lợi này khiến họ không phải chịu bất kì một khoản thuế nào
- Không đặt trụ sở kinh doanh cố định: Việc không đặt địa chỉ hoạt động cho doanh nghiệp khiến các cơ quan chức năng khó vào cuộc để xử phạt cũng như thu thuế.
Hậu quả nặng nề hiện trạng này gây ra
- Ngân sách Nhà nước bị thất thu
- Giảm bớt sự minh bạch trong vấn đề quản lý thuế
- Ảnh hưởng đến thái độ, ý thức tự giác nộp thuế của các doanh nghiệp
- Ảnh hưởng nặng nề đến nền kinh tế trong nước, đặc biệt là các nước đang phát triển như Việt Nam
Giải pháp cấp thiết đặt ra ngay lúc này
Khi đã hiểu được bản chất của vấn đề xói mòn cơ số thuế là gì, chúng ta buộc phải đưa ra những giải pháp tích cực nhằm giảm thiểu tình trạng trốn thuế của các doanh nghiệp hiện nay, tạo nên một sân chơi kinh tế cạnh tranh lành mạnh, tất cả cùng phát triển, đưa nền kinh tế nước nhà lên một tầm cao mới. Giải pháp đó có thể là:
- Tuyên truyền, nâng cao thái độ, ý thức xây dựng đất nước của các doanh nghiệp đang hoạt động tại Việt Nam
- Tiến hành rà soát lại toàn bộ các doanh nghiệp hiện đang thực hiện các giao dịch kinh doanh để lập hồ sơ, biên bản thống kê xử phạt nghiêm các đơn vị cố tình trốn thuế
- Khai thác triệt để các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài để xác minh xem đơn vị này có thực hiện nghĩa vụ nộp thuế hay không
- …
Thông qua bài viết, chắc hẳn bạn đọc đã có những cái nhìn tổng quát nhất cho câu hỏi xói mòn cơ số thuế là gì đồng thời thấy được những hậu quả hết sức nguy hiểm nếu vấn nạn trốn thuế Nhà nước cứ tiếp diễn. Nâng cao ý thức doanh nghiệp, xử phạt nghiêm minh các trường hợp trốn tránh nghĩa vụ nộp thuế của cả doanh nghiệp trong nước lẫn nước ngoài đặt trụ sở tại Việt Nam là cách làm hướng tới việc phát triển đất nước lâu dài, bền vững.
